काठमाडौँ । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले विश्वव्यापी प्रभावबाट नेपाली साहित्य जस्तै चिनियाँ साहित्य पनि प्रभावित भएको बताउनु भएको छ ।

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान, अरनिको समाज र विश्व चीन शास्त्र केन्द्र (पेइचिङ) कोे संयुक्त रूपमा राजधानीमा आयोजित “चिनियाँ साहित्यकारहरूको स्वागत तथा नेपाल–चीन साहित्यिक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा कुलपति राईले उक्त कुरा बताउनु भएको हो । कार्यक्रममा चीन अल्पसंख्यक जातिय साहित्य अध्ययन संस्था’ का उपाध्यक्ष चाउ यान्पियाउको नेतृत्वमा आएको  प्रतिनिधि मण्डलले उक्त अन्तरक्रियामा भाग लिएको थियोे । 

प्रतिष्ठानको देवकोटा सभाकक्षमा आयोजना गरिएको सो अन्तरक्रिया कार्यक्रमको अध्यक्षता प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले गर्नुभएको थियोे । उहाँले चिनियाँ साहित्यकारहरूलाई खादा लगाएर आतिथ्य सत्कार गर्नु भएको थियोे ।कुलपति राईले अन्तरक्रियालाई सम्बोधन गर्दै अनुवादको माध्यमबाट मात्रै कुनै पनि देशको भाषा, साहित्य, संस्कृति र भूगोललाई बुझ्न सकिन्छ । त्यसैले चिनियाँ साहित्यलाई नेपाली भाषामा र नेपाली साहित्यलाई चिनियाँ भाषामा अनुवाद गरेर अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिनुभएको थियोे । उहाँले विश्वव्यापी प्रभावबाट नेपाली साहित्य जस्तै चिनियाँ साहित्य पनि प्रभावित भएको देखिन्छ । अर्को कुरा नेपाली साहित्य र चिनियाँ साहित्यको प्रवृत्ति कतिपय मिल्दोजुल्दो रहेको बताउनु भएको थियोे ।

यसैगरी प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति विमलकृष्ण श्रेष्ठ “विमल निभा“ले आफू चिनियाँ साहित्यबारे परिचित भएको बताउनु भएको थियोे । तत्कालीन चिनियाँ समाजको विकृति र विसङ्गतिबारे व्यङ्ग्यात्मक ढङ्गले चीनका महान् साहित्यकार लुसुनको लेखनबाट आफू प्रभावित भएको चर्चा गर्नुभएको थियोे । यसैगरी प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव डा. धनप्रसाद सुवेदीले स्वागत मन्तव्यका क्रममा कविताबाट नेपाली साहित्यको सुरुवात भययता २५० वर्ष लामो इतिहास रहेको चर्चा गर्नुभएको थियोे । नेपाली साहित्य वीर धारा, भक्ति धारा, श्रृङ्गारधारा र आधुनिक धारासम्म आइपुगेको बताउनु भएको थियोे । नेपालमा गणतन्त्र आएपछि भौगोलिक, साँस्कृतिक र जातिय पहिचानको स्वत्वलाई आत्मसात् गरेर नवीनतम् साहित्य सिर्जना हुने गरेको बताउनु भएको थियोे ।

यसैगरी प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् सदस्यहरू बाबा बस्नेत, डा. कौशिला रिसाल, अमर न्यौपाने, त्रैलोक्यमान बनेपाली “अगिव“, हंसावती कुर्मी र प्राज्ञसभा सदस्य डा. बालाकृष्ण अधिकारीले उक्त अन्तरक्रियामा आ–आफ्नो धारणा राख्नुभएको थियोे ।

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान प्रतिष्ठानका प्राज्ञ सभा सदस्य चेतनाथ धमलाले पठाउनु भएको जानकारीका अनुसार सो कार्यक्रमको उद्देश्यबारे प्रकाश पार्दै नेपाली र चिनियाँ साहित्यकार वीच दोभासे तथा सहजीकरणको भूमिका निर्वाह अरनिको समाजका प्रथम उपाध्यक्ष डा. सर्वोत्तम श्रेष्ठले गर्नु भएको थियोे । यस क्रममा उहाँले अनुवाद कार्य आफैँमा गाहो काम हो । कुनै पनि भाषाको अनुवादलाई कुशलतापूर्वक गर्न सक्नुपर्छ । त्यसले मात्रै सम्बन्धित भाषासँग जोडिएको देश, साहित्य, संस्कृति र समाजलाई बुझ्न सकिन्छ भन्नु भएको थियोे । उहाँले चिनियाँ र नेपाली भाषालाई एक आपसमा अनुवाद गरेर कार्यक्रमलाई फलदायी बनाउनुभएको थियोे ।

यसै क्रममा चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डलका नेतृत्वकर्ता तथा चीन अल्पसङ्ख्यक जातिय साहित्य अध्ययन संस्थाका उपाध्यक्ष चाउ यान्पियाउले कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै “हिमालय चाइना फोरमको कार्यक्रममा भाग लिन आइपुगेका  थियोैँ । यसैक्रममा चीन सरकारद्वारा अनुदान प्राप्त स्मारक र भौतिक पूर्वाधारको अवलोकन सँगसँगै नेपाली भाषा, साहित्य र संस्कृतिका बारेमा बुझ्ने अवसर प्राप्त भएकोमा आफूलाई गौरवको अनुभूति भएको बताउनु भएको थियोे । उहाँले कतिपय साहित्यकारहरू साहित्य सिर्जनाको माध्यमबाट चीनमा पनि आत्मनिर्भर हुने अवस्था नरहेको सङ्केत गर्दै चिनियाँ साहित्यको प्रवृत्ति र लेखन परम्पराबारे प्रष्ट पार्दै नेपाली साहित्यिक कृतिलाई चिनियाँ भाषा र चिनियाँ भाषाका साहित्यिक कृतिलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गर्न एकआपसमा तत्पर रहनुपर्ने बताउनु भएको थियोे । उहाँले नेपाल र चीन जोड्ने सिल्करोड अर्थात् रेसमी मार्ग अङ्कित मायाको चिन्ह कुलपति राईलाई उपहार स्वरूप प्रदान गर्दै आफ्नो “रेसमी साहित्यिक यात्रा“ पहिलोपटक नेपालबाट शुरु भएको बताउनु भएको थियोे ।

यसैगरी उक्त प्रतिनिधि मण्डलमा सहभागी चीन अल्पसङ्ख्यक जातीय साहित्य अध्ययन संस्थाका सदस्य हान् यामेइ, चीन लेखक सङ्घका सदस्य नीङ् यान्ता, चीन लेखन अध्ययन संस्थाका सदस्य लेउ चिएच्थ्वीन्, चीन लेखक संघका सदस्य छियौ स्युलि, चीन रिपोर्ताज अध्ययन संस्थाका सदस्य ची सुहुवा, पेइचिङ पुस्तक व्यवसायी तथा स्क्रिप्ट लेखक व्हा सियाउख र पेइचिङ् हान्थ्विन कम्पनीका उपमहाव्यवस्थापक चाङ् चियान्फिङ्ले “नेपाल–चीन साहित्यिक अन्तरक्रिया” कार्यक्रममा आ–आफ्नो धारणा राख्नुभएको थियोे । यसैगरी अरू सहभागी चिनियाँ साहित्यकारले आआफ्नो लेखन अनुभव सुनाउँदै विभिन्न कलाकारका पेन्टिङ र आ–आफ्ना कृतिहरू प्रज्ञा–प्रतिष्ठानलाई उपहार स्वरूप प्रदान गर्नुभएको थियो ।