इजरायलमा ७५ वर्षे इतिहासको सबैभन्दा खतरनाक आक्रमणबाट मृत्यु हुनेको सङ्ख्या दुवैतर्फ करिब हजार भन्दा बढी नाघेको छ भने हमासका लडाकुहरुले इजरायलका सर्वसाधारण र सैनिक गरी एक सयभन्दा बढीलाई बन्दी बनाएका छन् । इजरायल र हमासबीचको युद्ध बारम्बार हुँदै आएको छ । इजरायल सधैं युद्धमै आक्रान्त छ । लडाकु समुह कहिले हमास, कहिले हिजबुल्लाहसँग भिड्न ठिक्क छ । पछिल्लो पटकको युद्धमा इजरायलले ठुलो भौतिक र मानवीय क्षति व्यहोर्नु प¥यो ।

युद्धको इतिहास :
 शताब्दी पुरानो कारणले इजरायल र प्यालेस्टाइनको सशस्त्र समूहबीच बारम्बार युद्ध चल्छ । मध्यपूर्वमा ओट्टोमान साम्राज्य थियो । त्यसका सम्राटलाई पहिलो विश्वयुद्धमा पराजित गर्दै बेलायतले प्यालेस्टाइन क्षेत्रलाई आफ्नो नियन्त्रणमा लियो । त्यसताका त्यस क्षेत्रमा अरबीहरुको बाहुल्य थियो भने यहुदीको सङ्ख्या निकै न्यून थियो । बेलायतले यहुदीका लागि प्यालेस्टाइन क्षेत्रमा छुट्टै राष्ट्रिय आवास बनायो । बेलायतको यो कदमसँगै त्यहाँ दुई समुदायबीच तनाव सुरु भयो । यहुदीहरूको लागि त्यो स्थान पुख्र्यौली थियो । तर अरबीहरुले पनि त्यस भूमिमा आफ्नो दाबी छोडेनन् । सन् १९२० देखि १९५० को बीचमा त्यहाँ यहुदीहरु आउने क्रम बढ्यो । दोस्रो विश्वयुद्धपछि युरोपमा उत्पीडनमा परेका यहुदीहरु मातृभूमि खोज्दै त्यहाँ पुगे । सन् १९४७ मा संयुक्त राष्ट्रसंघमा प्यालेस्टाइनलाई यहुदी र  अरबी राज्य बनाएर दुई भागमा विभाजन गर्ने र जेरुसेलमलाई यहुदी र अरबी राज्यमा नराखी छुट्टै अन्तर्राष्ट्रिय सहर बनाउने प्रस्तावमा मतदान भयो । यो प्रस्तावको समर्थनमा यहुदी नेताहरु थिए । तर अरबी पक्ष यसको विपक्षमा उभियो ।
प्रस्तावको विपक्षमा रहेका अरबी समूहले सन् १९४८, ६ मार्चमा यहुदीुविरुद्ध हमला गरे । यो नै अरबी र यहुदीबीच द्वन्द्वको  पहिलो सुरुवात थियो ।
अहिले चलिरहेको युद्धको चपेटामा नेपाली १० जना विद्यार्थीहरुले ज्यान गुमाएका छन् भने केही नेपालीहरु घाइते भएका छन् । अझै धेरै नेपाली इजरायलमा डर, त्रास भयमा बङ्करभित्र लुकेर बसेका छन् । इजरायलको त्यो युद्धले नेपाललाई समेत प्रभावित पारेको छ । त्यस युद्धको प्रभावले नेपालले समेत ठुलै मूल्य चुकाउनु परेको छ । इजरायली युद्धको चपेटामा नेपालीहरुले आफन्त गुमाएका छन् । नेपाली पीडामा छन् । आतङ्ककारी लडाकु हमासको गतिविधिले नेपाललाई समेत धमिलो बनाएको छ । 
अहिले भीषण युद्धमा छ इजरायल । यसै क्रममा इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले ‘यो युद्ध उनीहरूले सुरु गरे, यसको अन्त्य हामी गर्नेछौं’ यसो भन्दै उनले हमासलाई कडा चेतावनी दिएका छन् । 
इरानले हमासलाई समर्थन गर्दै आएको छ । यो कुरा दक्षिणी लेबनानबाट सञ्चालित लडाकू समूह हिजबुल्लाहको हमासलाई सहयोग गर्ने प्रतिवद्धताबाटप्रष्ट हुन्छ । हमास र हिजबुल्लाह आतङ्कककारी लडाकु समुह इजरायलको टाउको दुखाइको बिषय हो । 
इजरायलीहरु भन्छन्,’ ‘युद्ध हाम्रो रहर होइन । आइलाग्नेसँग जाइलाग्नै पर्ने बाध्यता हो ! तर यो बाध्यात्मक परिस्थितिलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा हेरिँदैन । जहिले इजरायलीप्रति कलङ्क लगाइन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकारकर्मीहरु भन्छन्– ‘इजरायलले युद्ध गरेर मानव अधिकार हनन ग¥यो । इजरायल क्रुर बन्यो ।’
तर इजरायलीहरुको भोगाइ धेरै फरक छ ! इतिहासलाई पल्टाएर हेर्दा मानब सभ्यताको सुरुवातदेखि यहुदीलाई सखाप पर्ने योजना भएको देखिन्छ  । पच्चीस सय वर्ष पहिले नै इजरायल यहुदीको देश भएको बाइवलमा प्रमाणित छ ! प्राचीनकालदेखि इजरायलमा जातीय सम्प्रदायी अर्थात धार्मिक युद्ध भइरहँदा धेरै यहुदीहरु मारीए । बाचेका केही यहुदीहरु विस्तापित भए । तिनै यहुदीहरु युरोपलगायत विभिन्न देशमा स्थापित भएका थिए ।

विभिन्न कालखण्डमा भएको युद्धमा यहुदीलाई नै निसानी बनाइएको इतिहास छ । प्रायः जुनसुकै राज्यसत्ताले पनि यहुदी माथि प्रहार गर्दै आएको इतिहास साक्षी छ । जुन पहिलो विश्वयुद्ध र दोस्रो विश्वयुद्ध दर्दनाक काहाली लाग्दो यथार्थ छ ! पहिलो विश्व युद्धमा पनि असङ्ख्य मात्रामा यहुदीहरु निर्ममतापूर्वक मारिए ! दोस्रो विस्वयुद्धमा ६० लाख यहुदी मारिए ।! हिटलरको शासन कुर बन्यो । विभिन्न कालखण्डमा संसारभरिबाट यहुदीहरुलाई बन्दक बनाइएको, हताहत भएको, लखेटिएको, हत्या गरिएको  इतिहास पाइन्छ । पछिल्लो समय जब युद्ध हुन्छ, इजरायलले पनि सक्दो बल प्रयोग गर्छ । त्यसै कारण इजरायललाई विश्वले हेर्ने दुष्टिकोण फरक छ । इजरायलीहरुलाई आफ्नु रक्षाको निमित्त बलियो बन्नै पर्ने आवश्यक छ । सधैंभरि सत्रुको निसानिमा छ यहुदी र इजरायल ।

दोस्रो विश्वयुद्धपछि बचेका यहुदीहरुलाई संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९४७ मा इजरायलमा स्थापित ग¥यो ! त्यसै इजरायली भुमिको कारण सधंै इजरायलले द्वन्द्व बेहार्नु परिरहेको छ ! मेरो एक दसक इजरायल बासईमा पटक पटक युद्ध भयो ! सन् २०६ मा १८ दिन भीषण युद्ध भएको थियो । त्यस बखत लेबननबाट हिजबुल्लाह आतङ्ककारी लडाकु समुहले हमला गरेको थियो ! त्यसको प्रतक्ष्य असर हाइफा सहरले भोगेको थियो ! म आफैं पनि हाइफा सहरमा थिएँ ! मेरो मानसपटलमा अठार दिनसम्म बंकरमा लुकेर बसेको तितो अनुभब सजिव छ ।

त्यस बखतमा खासै इजरायलमा त्यति ठुलो क्षति भएको थिएन । इजरायलले प्रतिकार गर्दा लेबननको बेरुत सहरले ठुलै क्षति बेहोर्नु परेको थियो । इजरायली आर्मी विश्वकै पोख्त मानिन्छ । आफ्नु रक्षाको निमित्त सफल हुँदै आएका इजरायली आर्मीलाई यसपटक कसरी आतङककारीले झुक्काउन सफल भयो ? त्यसको फलस्वरूप पछिल्लो समय इजरायलले ठुलो क्षति बेहो¥यो ।
यसै सन्दर्भमा बन्धकहरूको दुर्दशामा बोल्दै प्रधानमन्त्री नेतन्याहुले निर्दोष इजरायलीहरू विरुद्ध हमासले गरेको क्रूर आक्रमणा स्तब्ध पार्ने बताएका छन्। उनीहरूले घरभित्र पसेर परिवारको हत्या गरे, चाडपर्वमा सयौं युवाको हत्या गरे, बालबालिका र वृद्धवृद्धाहरूलाई अपहरण गरे । यो सबै बर्बरता हो । उनले हमासलाई आईएसआईएससँग तुलना गर्दै आफ्नो पराजयका लागि तयार हुन हमासलाई कडा चेतावनी दिएका छन् । यसैकारण यो युद्ध सजिलै अन्त्य हुने देखिँदैन ।

जब जब यहुदीहरुले इजरायलमा चाडपर्व मनाउन थाल्छन् तब त्यसै समयमा लडाकु समुहले दाउ छोप्छन् । यस्तै घटना पहिला पनि भएको थियो । इजरायलीले चाडपर्व मनाइरहँदा सबै छिमेकी राष्ट्रले इजरायललाई हमला गरेको थियो । सबैलाई पराजित गरेर इजरायलले विजय प्राप्त गरेको थियो ।
युद्धले कसैको पनि हित गर्दैन त्यसैले इजरायलमा शान्ति छाओस् । छिटो परिस्थिति अनुकूल बनोस् ! छिटो शान्ति सम्झौता होस् !  
(लेखक खरेल लामो समय इजरायलमा बसोबास गरेकी चर्चित उपन्यास ‘लभ इन जेरुसलेम’ की लेखक हुन् । –सम्पादक)