नयाँ वर्षको आगमनसँगै नयाँ आशा र उमङ्गको सञ्चार हुन्छ। विक्रम संवत् २०८२ को यो शुभ अवसरमा हामी सबै नेपालीले एक नयाँ संकल्प गर्नुपर्ने बेला आएको छ – नयाँ नेपाल निर्माणको संकल्प । यो संकल्प केवल शुभकामना आदानप्रदानमा मात्र सीमित नभई, हाम्रो सामूहिक प्रयास, सोच र कर्ममा प्रतिबिम्बित हुनुपर्दछ । विगतका कमीकमजोरीबाट पाठ सिक्दै, वर्तमानका चुनौतीहरूको सामना गर्दै र भविष्यका लागि स्पष्ट दृष्टिकोण राख्दै हामीले नयाँ नेपालको जग बसाल्नुपर्नेछ ।

नयाँ नेपाल निर्माणको यो संकल्प बहुआयामिक छ । यसले राजनीतिक स्थिरता र सुशासनदेखि आर्थिक समृद्धि, सामाजिक न्याय, गुणस्तरीय शिक्षा, स्वस्थ जीवन, दिगो विकास र हाम्रो गौरवमय संस्कृतिसम्मका सबै पक्षलाई समेट्नुपर्दछ । आउनुहोस्, विषयगत रूपमा यस संकल्पलाई विस्तृत रूपमा केलाउँ:

१. राजनीतिक स्थिरता र सुशासन:

नयाँ नेपालको पहिलो आधारशिला भनेको राजनीतिक स्थिरता र सुशासन हो । लामो समयसम्मको राजनीतिक अस्थिरताले देशको विकासमा गम्भीर बाधा पुर्‍याएको छ । अब हामीले राजनीतिक दलहरूबीच सहमति र सहकार्यको संस्कृति विकास गर्नुपर्दछ । संविधानको मर्मलाई आत्मसात् गर्दै, विधि र प्रक्रियालाई पालना गर्दै, लोकतान्त्रिक मूल्यमान्यतालाई संस्थागत गर्नुपर्दछ ।

सुशासनको प्रत्याभूति बिना विकास सम्भव छैन। भ्रष्टाचार देशको विकासको सबैभन्दा ठूलो शत्रु हो । नयाँ वर्षको संकल्पमा हामीले भ्रष्टाचारमुक्त समाज निर्माण गर्ने दृढ अठोट गर्नुपर्दछ । सार्वजनिक निकायमा पारदर्शिता र जवाफदेहिता कायम गर्ने, कानुनको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्ने र भ्रष्टहरूलाई कठोर दण्ड दिने प्रणाली विकास गर्नुपर्दछ । नागरिक समाज, मिडिया र सचेत नागरिकको भूमिकालाई थप सशक्त बनाउनुपर्दछ ।

२. आर्थिक समृद्धि र आत्मनिर्भरता:

नयाँ नेपालको अर्को महत्त्वपूर्ण आयाम आर्थिक समृद्धि हो । हामीले परनिर्भरता घटाउँदै आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणमा जोड दिनुपर्दछ । कृषि, पर्यटन, जलविद्युत, उद्योग र सूचना प्रविधि जस्ता सम्भावनायुक्त क्षेत्रहरूको पहिचान गरी लगानी बढाउनुपर्दछ । स्वदेशी उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्ने, रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्ने र युवा जनशक्तिलाई देशमै रहने वातावरण बनाउनुपर्दछ ।

वैदेशिक लगानी आकर्षित गर्न लगानीमैत्री वातावरण निर्माण गर्नुपर्दछ। पूर्वाधार विकास (सडक, विद्युत, सञ्चार) मा प्राथमिकता दिनुपर्दछ । साना तथा मझौला उद्योगहरूलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्दछ र उद्यमशीलताको विकासका लागि आवश्यक तालिम र वित्तीय सहयोग उपलब्ध गराउनुपर्दछ । वित्तीय संस्थाहरूको पहुँचलाई ग्रामीण क्षेत्रसम्म विस्तार गर्नुपर्दछ ।

३. सामाजिक न्याय र समावेशीकरण:

नयाँ नेपाल त्यो हो जहाँ सबै नागरिकले समान अवसर प्राप्त गर्छन्। जातीय विभेद, लैङ्गिक असमानता, क्षेत्रीय विभेद र अन्य सबै प्रकारका सामाजिक अन्यायको अन्त्य हुनुपर्दछ । दलित, महिला, जनजाति, मधेशी, अल्पसंख्यक र पिछडिएका क्षेत्रका नागरिकहरूलाई विकासको मूल प्रवाहमा समाहित गर्न विशेष कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्दछ ।

सबै नागरिकलाई शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी र सामाजिक सुरक्षाको समान अवसर उपलब्ध गराउनुपर्दछ । समावेशी नीतिहरू निर्माण गरी कार्यान्वयन गर्नुपर्दछ ताकि राज्यका हरेक अंगमा सबै वर्ग र क्षेत्रको प्रतिनिधित्व सुनिश्चित होस् । सामाजिक सद्भाव र सहिष्णुतालाई बढावा दिनुपर्दछ ।

४. गुणस्तरीय शिक्षा र मानव संसाधन विकास:

नयाँ नेपालको भविष्य हाम्रा बालबालिका र युवाहरूको हातमा छ । त्यसैले गुणस्तरीय शिक्षामा लगानी गर्नु अपरिहार्य छ । सबै नागरिकलाई सहज र सुलभ शिक्षाको पहुँच सुनिश्चित गर्नुपर्दछ । प्राविधिक शिक्षा र व्यावसायिक तालिमलाई प्राथमिकता दिई दक्ष जनशक्ति तयार गर्नुपर्दछ । शिक्षालाई जीवनोपयोगी र रोजगारमुखी बनाउन पाठ्यक्रममा समयानुकूल परिवर्तन गर्नुपर्दछ ।

शिक्षकहरूको क्षमता विकासका लागि नियमित तालिमको व्यवस्था गर्नुपर्दछ । अनुसन्धान र नवप्रवर्तनलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्दछ । उच्च शिक्षालाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको बनाउन विश्वविद्यालयहरूलाई आवश्यक पूर्वाधार र स्रोतसाधन उपलब्ध गराउनुपर्दछ ।

५. स्वस्थ जीवन र गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा:

नागरिकको स्वस्थ जीवन नयाँ नेपालको महत्त्वपूर्ण आधार हो । सबै नागरिकलाई गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवाको पहुँच सुनिश्चित गर्नुपर्दछ । दुर्गम क्षेत्रहरूमा स्वास्थ्य चौकी र अस्पतालहरूको स्थापना र स्तरोन्नति गर्नुपर्दछ। स्वास्थ्यकर्मीहरूको पर्याप्त व्यवस्था गर्नुपर्दछ ।

रोकथाम र जनचेतनाका कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्दछ । मातृ तथा शिशु स्वास्थ्यमा विशेष ध्यान दिनुपर्दछ। मानसिक स्वास्थ्य सेवालाई सहज र सुलभ बनाउनुपर्दछ । स्वास्थ्य बीमा जस्ता कार्यक्रमहरूलाई प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्दछ ।

६. दिगो विकास र वातावरण संरक्षण:

नयाँ नेपालले दिगो विकासको अवधारणालाई आत्मसात् गर्नुपर्दछ । प्राकृतिक स्रोतहरूको विवेकपूर्ण उपयोग गर्दै भावी पुस्ताका लागि यसलाई संरक्षण गर्नुपर्दछ । जलवायु परिवर्तनका नकारात्मक असरहरूलाई न्यूनीकरण गर्न प्रभावकारी कदमहरू चाल्नुपर्दछ ।

वनजङ्गलको संरक्षण, जलस्रोतको उचित व्यवस्थापन, नवीकरणीय ऊर्जाको प्रयोगलाई प्रोत्साहन र फोहोर व्यवस्थापनलाई प्रभावकारी बनाउनुपर्दछ । वातावरणमैत्री विकासका योजनाहरू कार्यान्वयन गर्नुपर्दछ ।

७. पूर्वाधार विकास:

आधुनिक र सुविधायुक्त पूर्वाधार नयाँ नेपालको अपरिहार्य आवश्यकता हो । गुणस्तरीय सडक, रेलमार्ग, हवाई यातायात, विद्युत, सञ्चार र खानेपानी जस्ता पूर्वाधारको विकासमा तीव्रता दिनुपर्दछ। सूचना प्रविधिको विकास र विस्तारलाई प्राथमिकता दिनुपर्दछ ।

पूर्वाधार विकास गर्दा वातावरण संरक्षण र सामाजिक न्यायलाई ध्यान दिनुपर्दछ । स्थानीय आवश्यकता र भौगोलिक अवस्था अनुसार पूर्वाधार निर्माण गर्नुपर्दछ ।

८. संस्कृति र पहिचानको संरक्षण:

नेपाल बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुधार्मिक देश हो । हाम्रो यो विविधता नै हाम्रो पहिचान र शक्ति हो। नयाँ नेपालले हाम्रा सबै भाषा, संस्कृति, कला र परम्पराको संरक्षण र प्रवर्द्धन गर्नुपर्दछ ।

ऐतिहासिक र पुरातात्विक महत्त्वका सम्पदाहरूको संरक्षणमा विशेष ध्यान दिनुपर्दछ । पर्यटनको विकासमा सांस्कृतिक सम्पदाहरूको उपयोग गर्नुपर्दछ। युवा पुस्तालाई आफ्नो संस्कृति र परम्परासँग जोड्ने कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्दछ ।

९. युवा सशक्तिकरण:

युवाहरू देशको भविष्यका कर्णधार हुन् । नयाँ नेपाल निर्माणमा युवाहरूको सक्रिय सहभागिता अपरिहार्य छ । युवाहरूलाई शिक्षा, रोजगारी र उद्यमशीलताका अवसरहरू प्रदान गर्नुपर्दछ । उनीहरूको क्षमता विकासका लागि आवश्यक तालिम र मार्गदर्शन उपलब्ध गराउनुपर्दछ।

युवाहरूलाई राजनीतिक र सामाजिक रूपमा सक्रिय हुन प्रोत्साहित गर्नुपर्दछ । उनीहरूको विचार र सिर्जनात्मकतालाई सम्मान गर्नुपर्दछ । युवा नेतृत्व विकासका लागि विशेष कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्दछ ।

१०. सामूहिक संकल्प र सहकार्य:

नयाँ नेपाल निर्माणको यो संकल्प कुनै एक व्यक्ति वा समूहको मात्र होइन । यो हामी सबै नेपालीको सामूहिक संकल्प हो । यसलाई साकार पार्न सबै राजनीतिक दल, नागरिक समाज, निजी क्षेत्र र आम नागरिकले हातेमालो गरेर अगाडि बढ्नुपर्दछ ।

सकारात्मक सोच, इमान्दार प्रयास र सामूहिक सहकार्यबाट मात्र हामी नयाँ र समृद्ध नेपाल निर्माण गर्न सक्छौं । नयाँ वर्ष २०८२ को यो पावन अवसरमा आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर नयाँ नेपाल निर्माणको लागि दृढ संकल्प गरौं । हाम्रा भावी पुस्ताले गर्व गर्न लायकको नेपाल निर्माण गर्ने जिम्मा हाम्रो काँधमा छ। यो संकल्पलाई साकार पार्न हामी सबै एकजुट होऔं !